İnsanın kalbi neyle beslenirse, dili de onunla zikreder. Abdulkadir Geylani Hazretleri bu bölümde bize sadece yediğimiz lokmanın maddesini değil, ruhuna etkisini de hatırlatıyor. Çünkü ağızdan giren her şey, kalbin diline dönüşür. Helâl olmayan bir lokmanın ardından gelen namazda huşû aranmaz. Oruçta ise sabır değil sadece açlık kalır.

Kalbine Yakılan Işık, Yolda Değil, İçerde Yol Açandır Bazı anlar vardır, bir ömürlük karanlığı tek bir ışıkla deler. Bu metinde Abdulkadir Geylani Hazretleri, Musa Aleyhisselâm’ın Tur’da gördüğü ilahi ışığın mecazını kullanarak, kulun iç âleminde uyanan hakikat çağrısını anlatır. Çünkü bazı ışıklar gözle değil, kalple görünür. Ve o ışık bir kez kalbe düştüğünde, kul artık ne gördüğü şeye dönebilir, ne de eski hâline.

İnsan, bazen neye güvendiğini ancak onu kaybettiğinde anlar. Abdulkadir Geylani Hazretleri bu metinde, dünyaya dair elde tutulan her şeyin geçici olduğunu hatırlatıyor. Çünkü dünya bir sözdür, oysa hakikat sessizlikte saklıdır. Kiminin malı var ama kalbi yoktur; kiminin oğlu var ama Allah’tan haberi yoktur. O hâlde mesele, neye sahip olduğun değil, neye tutunduğundur.

Bazı çağrılar vardır, sadece duyanı değil; göreni de değiştirir. Abdulkadir Geylani Hazretleri bu anlatımda, Musa Aleyhisselâm’ın Tur’a çıkışını sadece bir peygamber yolculuğu olarak değil, iç âlemin çağrısı olarak yorumlar. Çünkü bazı dağlar dışta değil, insanın içinde yükselir. Ve o dağa çıkanın bakışı değişir.

Bazen insan ruhunun neden daraldığını anlayamaz. Oysa sebepler çoğu zaman lokmadadır. Abdulkadir Geylani Hazretleri bu bölümde, helâl ve haram arasındaki farkı sadece fıkhî bir mesele olarak değil, doğrudan kalbin huzuru ve ilahi yakınlıkla ilişkilendirerek anlatır. Çünkü yenilen her şey yalnız bedene değil, ruha da siner.

Minnet, dışarıdan gelen bir iptir. Kalbine dolanırsa, hareketin bile başkasının iznine bağlı hâle gelir. Abdulkadir Geylani Hazretleri bu bölümde, halkın eliyle verilen her şeye meyletmenin nasıl içsel bir tutsaklığa dönüştüğünü anlatıyor. Çünkü bir kul, minnet duyduğu kadar bağımlıdır. Hazret der ki: “Halka minnet kapısını ört; o zaman Hakk’ın kapısı sana açılır.” Zira gönülde iki kapı birden açık kalmaz.

İnsan bazen o kadar alışır ki verilene, onun nimet olduğunu unutmaya başlar. Abdulkadir Geylani Hazretleri bu bölümde bize, nimetin ancak...

İhlâs Olmadan Yapılan Her Şey Sahte Kalır Bazı işler, dışarıdan bakıldığında çok güzeldir. Ama içi boşsa, kabuğu ne kadar süslü olursa...

Birlemek Yetmez, Dağılıp Kalanı Toplaman Gerek Tevhid, sadece Allah birdir demek değildir. Kalbinde, zihninde, niyetinde dağılmış her...

Kalbine Hangi Hatıra Yakışıyor? İnsanın zihni, sessiz bir meydan gibidir. Oradan geçen her düşünce, bir iz bırakır. Abdulkadir Geylani...

Ne Kadar Bırakırsan, O Kadar Hafiflersin Bazı yükleri taşımaya başladığında, aslında yol almadığını fark edersin. Çünkü her fazlalık seni...

Eğri Yolda Giden, Doğru Sonuca Ulaşamaz Doğruluk, bir cümlede söylenen değil; bir ömür boyunca davranışla ispatlanan bir hakikattir....

Kabul Etmeyi Öğrenmeden Dua Gerçekleşmez Rıza, sadece boyun eğmek değildir; kalbin, aklın önüne geçtiği andır. Abdulkadir Geylani...

Yolun Başındaysan, Henüz Vazgeçmedin Demektir Bazen bir adım, bütün bir ömrün yükünü hafifletir. İnsan yorulur ama vazgeçmek istemez;...

Fânîye Umut Bağlayan Kalp Daima Kırılır İnsan, en çok güvendiğinden incinir. Çünkü kalbin yöneldiği şey, aynı zamanda zayıf noktasına...

Dünyayı Üzerinden Atmadan Hakikat Taşınmaz İnsan, en çok neye değer verirse onun yükünü taşır. Ama bazen o yük, insanın yürüyüşünü değil,...

Veren El Değil, Veren Kalp Önemlidir Gerçek cömertlik, yalnızca elindekini vermek değil; kalbinden koparıp sunmaktır. Abdulkadir Geylani...

Kiminle Olduğuna Değil, Kime Yöneldiğine Bak Hayat, yalnızca doğru olanı seçmekle değil, yanlış olanı terk etmekle başlar. Abdulkadir...

İnsan Dayandığıyla Yükselir Ya da Yıkılır Kime yaslandığın, kim olduğunu belirler. Abdulkadir Geylani Hazretleri bu bölümde,...

Nefsine Uyan Yolunu Kaybeder Nefs, insana en yakın düşmandır. Onu tanımadan yapılan her iyilik, gölgede kalır; her bilgi eksik, her amel...